- Pirça Winda / Yavuz Fırat

Pirça Winda

Çok değil, 30-40 yıl sonra, toptan asimile olmayıp, bizden sonra gelecek kuşaklara anadilimizde bir yaşamı miras bırakmayı becermişsek, o kuşaktan meraklılar, hem bizim çektiğimiz bugünün sıkıntıları, hem de onlara devredeceğimiz kültürel üretimler, yani Kürtçe roman gibi, Kürtçe hikaye-şiir-şarkı-film ve diğer sanatsal disiplinlere daha çok ilgi duyacak, daha çok haşır neşir olacaklardır. Bu düş eğer gerçekleşirse, kendini Türkçe ile ifade eden bu satırların sahibi ‘Ben’ gibi ve diğer Türkçe yazan, romancı, hikayeci, şair, denemeci, sinemacı, konusu ister ‘Demirci Kawa’dan olsun, ister Selahaddini Eyübi’nin Haçlı Seferleri’ne karşı verdiği cengaverce direniş, hiçbirimizin esamesi okunmayacak, dahası zor hatırlanacağız... Lafı fazla dolandırmadan, kestirmeden söyleyeyim. Gelecek Kürtçe’nindir ey sevgili okur. Gelecek Kürtçe ile kafayı bozmuş, şimdilerde çok fazla okuru olmasa da, gecesini gündüzüne katan kardeşlerimin Kürtçe uğraşısı sonucu kurgulanan, koca bir vaha üzerinden şekillenecektir. Mehmet Şarman da geleceği Kürtçe’de gören yazarlarımızdan. Pirça Winda adlı hikâye kitabı ile kervana katıldı, pardon paldır-küldür daldı. Kendisi ile ilgili, önce hınzırca şu kısa tanıtım metnine bakalım (Metni çevirmeye kıyamadım...) “Di sala 1983yan de hatiye dinyayê. Ji ber ku li gundê wan dibistan tunebû, wî jî bi zanîngehê dest bi perwerdehiya xwe kir. Bi alîkariya bavê xwe fêrî xwendinê bû, bi xwendina pirtûkan jî bûn neyarên hev. Espanyolî, Îngilîzî, Fransî, Almanî di nav zimanên sereke de ne ku ew nizane. Heya niha qet neketiye girtîgehê, ji ber vê kemasiya xwe pirr ber xwe dikeve. Ew jî weke pîrika xwe ji şekirê tirş, pîvaz, keledoş û siwarbûna hespan hez dike. Di piçûkahiya xwe de zarokekî pirr nehs bû. 1923 caran serê wî şikestiye. Ku nebûya nivîskar, dixwest, li Paraguayê bibûya qijikeke fransî ya lal, ku ji bilî tirkî nizanibe. Çend heb çîrokên wî di hinek kovaran de bi navê J. K. weşiyane. Di dawiya dawiyê de: Dixwaze di nava gelê kurd de wek mirovê ku cara yekem pîvaz dîtiye were naskirin. Pirça winda, destpêka kulliyata wî ye...” Avesta Yayınları’ndan çıkan ‘Pirça Winda’ya kısa bir bakış (Not: söz konusu aşağıda okuyacağınız hikayelerin kısa ipuçlarını, Baran Durmaz’ın, kitap adına açılan facebook sayfasındaki notlarından aldım...) Kitap Dokuz Öyküden Oluşmaktadır 1- Axaftina nobelê- (Nobel konuşması). / Öykü ilk cümlesinden itibaren Nobel’i alma gayesinde olan acemi ve bir o kadar agresif bir yazardan bahseder. Tek bir öyküsü yayınlanmış olan Qeso adlı yazar adayı şimdiden Nobel Edebiyat Ödülü alırken yapacağı konuşma metnini hazırlar. Ku ez di nava sê salan de nobelê nestinim divê ez di xwe nim. 2- Kutê binê tenurê (Tandır dibindeki ekmek, bozuk topraklı yanmış ekmek) / Hayatında sevilmemiş tuhaf bir babanın gölgesinde içe kapanık bir çocuğun başına gelen absürt bir olay ve trajik son anlatılır. Öykü büyülü gerçeklik özelliklerini barındırır. Bav bi dengeki hışk bang li kurê xwe kir... 3- Pirça Winda (Kayıp Kıllar) / Kitaba ismini veren öyküdür aynı zamanda. Dağ başında karısıyla beraber yaşayıp hayvancılık yapan olağanüstü kıllı bir adamın hikayesi. Kişinin kıllarıyla arasının bozulması ve bu doğal pusatla mücadelesi anlatılır. Kahramanın ismi Karduk olması manidardır, bir ulus metaforu kullanmış olabilir. Karduk zef ji pirça xwe hezdikir
4- Çiçino / Açlıktan dadandığı bir kitaplıkta yediği kitaplarla kafası karışıp rotasını şaşıran bir farenin hikayesi. Önceleri dini bir kitabı yiyen Çiçino adlı fare tüm farelere hırsızlığı yasaklar. Sonrasında yediği her kitapla ideolojisi değişir ve fareler çeşitli maceralara sürüklenir. Öykünün, yaşayan en meşhur Marksist eleştirmenlerden F. Jameson’a ithaf edilmesi manidardır. Pekâlâ Bir Kürt tarihi okuması olarak ele alınabilir öykü. Çünkü Jameson; üçüncü dünya edebiyatı ne yazarsa yazsın, metaforik olarak ulus meselesini yazar der. Bu ünlü teze bir gönderme olabilir öykü.
 Belê vaya disa hat 5- Mixtarê kîr dirêj (Uzun penisli muhtar) / Taşradaki geçen erkek egemen ahlakın penis boyutu üzerinde girmiş olduğu banal bayağı bir yarışmayı ve tuhaf problem çözme yöntemine sahip imamları anlatan mizahi bir öykü. Kîrê bavê min ji yê bavê te mezintire 6- Lawikê Metinî (Kürtçe bir stran ismi) / “Onlara” diye geniş bir kitleye ithaf edilen öykü. Allah ile Kürtlerin temsilcisi arasında geçer. Uzun süredir Kürtleri unuttuğunu bir sebeple hatırlayan Allah’ın Kürt tarihini okuması ve sonrası anlatılır. Baran baribû 7- Azmuna Jîyanê (Yaşam sınavı) / Rênas adlı bir öğrencinin üniversiteye yeni başlamış gençleri Komünizm sınavına sokmasının ironik hikayesi. 8- Serpêhatiyên ferişteheki nerihet (Yaramaz bir meleğin serüvenleri) / Çok cimri bir adamın Allah katında yaratmış olduğu rahatsızlığa bir meleğin bulduğu ironik çözüm ve sonrasını anlatan bir hikâye. Gelo timatî bi peran bûya min ê çawa bikira. 9-Nivîskarê bê mijar (Konu bulamayan yazar). 

Yavuz Fırat, Özgür Gündem Gazetesi, 06.02.2011