Weşanên Avestayê ber bi dawiya sala 1995an ji aliyê Songul Keskin, Rûken Bağdu û Abdullah Keskîn ve li Stenbolê hate avakirin. Weşanxaneya ku xwedî dirûşma “Li pey çandên winda” bû, bi çar berhemên edebî ên bi kurdî dest bi kar kir. Avestayê, ya ku navê xwe ji metnekî pîroz ê axa me werdigire, mijarên derkenarîkirî, yên paşguhkirî û xeterok dane ber xwe û di serî de li ser kurdan, li ser civakên asûrî-sûryanî, ermen, êzîdî, azerî, fars û ereban lêkolîn weşandin.
Avestayê li ser 50 rêzan, bi nêzî 900 pirtûkan ve pirzimanî û pirçandîtî daye ber xwe, bêtir bi kurdî û tirkî, lê bi îngilîzî û fransî jî pirtûk weşandin. Dîsa digel zimanên sereke yên Rojavayê, ji rûsî, erebî, farisî, galisyanî … nêzî ji 20 zimanan wergêran dane kirin bo kurdî û tirkî. Li jêr serenavê “Bayê Rojhilatê” cih da edebiyata Rojhilata Navîn a hevçerx, di koleksîyona “Şahmaran” de nêzî 30 berhemên nivîskarên jin ên kurd weşandin.
Avestayê, di rêza “Çanda Mezopotamyayê” de bi xebatên derbarê civakên etnîk û çandî yên li ber tunebûnê û baweriyên heteredoksî yên wekî asûrî-sûryanî, keldanî, nestûrî, êzidî, elewî, yarsanî, mihelmî ve hewl da wan koman xuyabar bike. Bi rêzepirtûkên edebiyata kurdî ya klasîk û ya hevçerx ve ji Mehmed Uzun bigire heta Cegerxwîn, ji Celadet Alî Bedirxan bigire heta Bextiyar Elî berhemên kevn û yên nû yên nivîskarên ji herêmên cuda cuda berhev kirin, piraniya berhemên van nivîskarên ku stûnên çand û edebiyata kurdî ne, ji bo zimanên din jî hatine wergêrandin. Herwisa Avestayê pirtûkên ewil yên bi dehan nivîskarên ciwan jî weşandin. Di rêza Kurdolojîyê de berhemên berê û biqedr yên der barê çand û dîroka kurdî hatine weşandin û bi saya “Lêkolînên Kurdî” zanîna îro, berhemên akademîk ên hevçerx bûne male kurdî û tirkî. Di rêza “Zanistên Civakî” de ji civaknasiyê bigire heta antropolojiyê bireke berhemên bingehîn hene û digel wan jî di rêza “Metabole” de berhemên der barê fenomenolojîyê cihê xwe digirin. Ji Heideger bigire ta Gadamer berhemên gelek rewşenbîran hatine wergêrandin û piraniya van berheman li hin zanîngehan bûne çavkaniyên dersan.
Ji sala 1996an heta 2007an ji aliyê Dadgehên Parastina Dewletê (DPD) ve ji bo derdora 20 pirtûkên Avestayê doz hatine vekirin, biryarên qedexekirinê hatine dayîn; qismekî dozan bi berate bi dawî bûn, ji qismekî wan ciza hate wergirtin, piraniya wan biryaran jî di çarçoveya qanûnên paşxistinê de hatine wergirtin. Avestayê sala 1999an li Dîyarbekirê şaxa xwe vekir ku bêtir wekî pirtûkfiroş kar dikir. Ji Orhan Pamûk bigire heta Mehmed Uzun û Murathan Mungan, ji bo gelek nivîskaran konferans û rojên îmzeyê hatine lidarxistin. Der heqê pirtûkfiroş de jî ji ber “firotin weşanên qedexekirî” hin doz hatine vekirin. Sala 2016an embara wê ya li Sûra Dîyarbekirê hate şewitandin û di encamê de zêdetirê 3000 weşan şewitîn an jî lewitîn. Avestayê heman salê deriyên pirtûkfiroşa xwe ya li Dîyarbekir dadan.
Di maweya salên 2018 û 2019an de ji aliyê dadgehên cuda cuda ve di çarçoveya Qanûna Têkoşîna li hember Terorê de biryarên qedexekirin û berhevkirinê hatine dayîn ji bo 14 pirtûkên ku berê hatine weşandin û xwedî naverokeke siyasî jî nînîn.
Avesta, li gor encamên lêkolîna qadê ya bi navê “Nêrînên Ciwanên Kurd ên li ser Zimanê Dayikê” weşanxaneya herî navdar e. Ew lêkolîn ji aliyê Rawest Lêkolînê ve Cotmeh-Mijdara 2018an li Diyarbekîr, Wan, Riha û Mêrdînê li gel girseya di navbera temenê 18-30 salî de hatiye kirin û bûye çavkanîya kampanyaya Înîsîyatîfa Mafê ya bi serenavê #ZimanHêlîne.
Avestayê sala 2005an Xelata Jery Laber ya Azadiya Weşandinê ya Navneteweyî wergirt ku ji aliyê Yekîtîya Weşangerên Amerîkî (YWA) ya endama Yekîtîya Weşangerên Navneteweyî (YWN) ve tête belavkirin. Herwisa Avestayê sala 2019an Xelata Azadiya Fikirînê ya Yekîtîya Weşangerên Tirkîyeyê wergirt û sala 2020an wekî namzeta Xelata Voltaire ya Yekîtîya Weşangerên Navneteweyî hatiye destnîşankirin.
Weşanên Avestayê li Beyogluya Stenbolê li ser xebatên xwe berdewam e.
Avesta Yayınları 1995 yılının sonlarına doğru Songül Keskin, Rûken Bağdu ve Abdullah Keskin tarafından İstanbul’da kuruldu. Dört Kürtçe edebi kitapla yayın hayatına başlayan yayınevinin temel şiarı “Kayıp kültürlerin izinde”ydi. Adını yaşadığımız topraklarda ortaya çıkmış önemli bir kutsal metinden alan Avesta, ötekileştirilen, görmezden gelinen netameli konulara el attı, başta Kürtler olmak üzere Asuri-Süryani, Ermeni, Yezidi, Azeri, Fars, Arap toplumları üzerine araştırmalar yayımladı.
50’yi aşkın dizide 900 civarında kitapla çok-dilliliği ve çok-kültürlülüğü esas aldı, ağırlıklı olarak başta Kürtçe ve Türkçe olmak üzere İngilizce ve Fransızca kitaplar da yayımladı. Gene belli başlı Batı dilleriyle birlikte Rusça, Arapça, Farsça, Galisyanca... 20’ye yakın dilden Kürtçe ve Türkçeye çeviriler yaptı. “Doğu Rüzgârı” adı altında modern Ortadoğu edebiyatına yer verdi, “Şahmaran” koleksiyonunda Kürt kadın yazarların 30 civarında eseri yayımlandı.
“Mezopotamya Kültürü”nde Asuri-Süryani, Keldani, Nasturi, Ermeni, Yezidi, Alevi, Yaresani, Mihelmi, Zerdüşti gibi yok olmakla karşı karşıya kalan etnik ve kültürel topluluklarla heterodoksi inançlara ilişkin çalışmalarla onları görünür kılmaya çalıştı. Klasik ve modern Kürt edebiyatı dizileriyle geçmişten bugüne ve farklı parçalarda yaşayan yazarların eserlerini bir araya getirdi, Mehmed Uzun’dan Cegerxwîn’e, Celadet Alî Bedirxan’dan Bextiyar Elî’ye Kürt kültür ve edebiyatının temel taşları olan bu yazarların çoğu başka dillere de çevrildi. Ayrıca onlarca genç yazarın ilk kitaplarını yayımladı. Kürdoloji dizisinde Kürt kültürü ve tarihine ilişkin eski önemli eserlere yer verilirken “Kürt Araştırmaları”yla bugünün bilgisi, çağdaş akademik çalışmalar Türkçe ve Kürtçeye kazandırıldı. “Sosyal Bilimler” dizisinde sosyolojiden antropolojiye birçok temel eserin yanında “Metabole” dizisinde fenomenolojiyle ilgili eserlere yer verildi, Heideger’den Gadamer’e birçok düşünürün kitapları çevrildi ve bu kitapların önemli bir kısmı bazı üniversitelerde ders kitabı oldu.
1996’dan 2007 yılına kadar 20 civarında kitabı için DGM’ler tarafından davalar açıldı, yasaklama kararları verildi, yapılan yargılamaların bir kısmı beraatla sonuçlandı, bir kısmından ceza alındı, çoğu da erteleme yasaları kapsamına alındı. Avesta 1999 yılında Diyarbakır’da daha çok kitabevi olarak işleyen şubesini açtı. Orhan Pamuk’tan Mehmed Uzun, Murathan Mungan’a kadar birçok yazar için konferans ve imza günleri düzenledi. Kitabevi hakkında da “yasaklanmış yayın satmak”tan davalar açıldı. 2016 yılında Diyarbakır-Sur’da bulunan deposunun kundaklanması sonucu 3000’nin üzerinde yayını yandı veya kullanılamaz hale geldi. Aynı yıl Diyarbakır’daki kitabevini kapattı.
2018 ve 2019 yılları içinde, çok daha önce yayımlanmış ve siyasi içeriği de olmayan 14 kitabı hakkında farklı mahkemeler tarafından Terörle Mücadele Kanunu çerçevesinde yasaklama ve toplatma kararları verildi.
Rawest Araştırma tarafından Ekim-Kasım 2018 tarihlerinde Diyarbakır, Van, Urfa ve Mardin’de 18-30 yaş aralığındaki kesimle yürütülen ve HAK İnisiyatifi’nin #DilYuvadır kampanyasına kaynaklık eden Kürt Gençlerinin Ana Dile Yaklaşımı araştırmasının sonuçlarına göre en çok bilinen ilk yayınevidir.
2005'te, Uluslararası Yayıncılar Birliği (IPA) üyesi olan Amerikan Yayıncılar Birliği (AAP)'nin her yıl verdiği Jery Laber Uluslararası Yayınlama Özgürlüğü Ödülü’ne layık görüldü. 2019 yılında Türkiye Yayıncılar Birliği Düşünce Özgürlüğü Ödülü’nü alan yayınevi, 2020’de de Dünya Yayıncılar Birliği Voltaire Ödülü’ne aday gösterildi.
Yayınevi, İstanbul-Beyoğlu’nda çalışmalarını sürdürüyor.
Avesta Publisher was founded by Songül Keskin, Rûken Bagdu and Abdullah Keskin in Istanbul towards the end of 1995. Avesta started its long and groundbreaking journey with the publication of four Kurdish literary books in line with its motto ‘In Search of Missing Cultures’. Named after an important sacred text emerged in these lands, Avesta took special interest in risky subjects long neglected and besmirched, and consequently published researches on communities such as Assyrians, Armenians, Yazidis, Azeris, Persians, Arabs, and Kurds in particular.
With the objective of establihing itself as a multicultural and multilingual publishing house, Avesta managed to publish over 900 books across 50 series which are mostly in Kurdish and Turkish, as well as a number of them in English and French. Avesta has got many works translated from as much as 20 languages both western and non-western such as Russian, Persian, Arabic and Galician into Kurdish and Turkish. Modern middle eastern literature was featured in the series of ‘Eastern Wind’, alongside nearly 30 works by Kurdish female authors in the collection of ‘Shahmaran’.
Under the series of ‘Mesopotamian Culture’ works related to threatened indigenous and cultural groups along with heterodox sects such as Assyrians, Keldanis, Nasturians, Armenians, Yazidis, Alawites, Yarsanis, Mihelmis, Zoroastrians were published to help those vulnerable communities become more visible. Works of a great number of Kurdish authors, ancient and contemporary, from different parts of the country, have been released under the titles of ‘Modern Kurdish Literature’ and ‘Classical Kurdish Literature’. Many of those authors, the leading figures of Kurdish cultural and literary scene, among whom we can especially name Mehmed Uzun, Cîgerxwîn, Celadet Bedirkhan, Bakhtiyar Ali, have also been translated into foreign languages. Besides, Avesta published first books by dozens of emerging writers. Old significant works about Kurdish culture and history were collected under the series of ‘Kurdology’, while under ‘Kurdish Studies’ modern academic studies have been published in Kurdish and Turkish to contribute to our knowledge of today. A number of essential texts in the fields of sociology and anthropology have come out so far in the series of ‘Social Sciences’, together with phenomenological studies in the series of ‘Metabole’ including translations of works by thinkers ranging from Heidegerr to Gadamer, some of which have become textbooks in certain universities.
In the period from 1997 to 2007 Avesta faced lawsuits in the State Security Courts for the publication of about twenty of its books, some of which were banned as a result. Some trials resulted in acquittal, in others Avesta was found guilty, and in most of them it was given suspended sentence. Avesta opened its booktore in Diyarbakır in 1999. It organized events for many writers such as Orhan Pamuk, Mehmed Uzun, Murathan Mungan, etc. Avesta bookstore also faced charges of ‘selling banned publications.’ In 2016, at the consequence of a sabotage on its warehouse in Sur / Diyarbakir, more than 3000 books published by Avesta were completely burnt or become unusable. Avesta had to shut down its bookstore in Diyarbakir in the same year.
During 2018 and 2019, as a result of decisions from different courts 14 books Avesta had published long ago and which were by no means political were banned and required to be withdrawn from sale.
Avesta is the best known Publisher according to the Kurdish Youth’s Approach to Mother Tongue research conducted by Rawest Reasearch in Diyarbakir, Mardin, Van and Urfa with young people aged 18-30 and which led to #DilYuvadır (Language is Home) campaign launched by Hak Initiative. It was awarded 2005 Jery Laber Award by Association of American Publishers, a member of International Publishers Association, which is given every year for the freedom to publish. Besides receiving Freedom of Thought Award granted by Turkish Publishers Association in 2019, Avesta was also nominated for Voltaire Award of World Publishers Association in 2020.
