KAWA

“21 Mart, Newroz, yılın ve baharın ilk günü. Çöllerin efendisi, Kudüs’ün kralı, İran’ın beşinci imparatoru, Arap Dehak, sarayının penceresinden Ninova düzlüğüne bakıyordu.”

Demirci Kawa ile zalim kral Dehak efsanesi Kürt halkının kurucu efsanesidir. Bu efsane dünyanın en eski bayramı olan ve bütün Kürtler tarafından kutlanan Newroz ile ilintilidir.

Omuzlarından iki yılan çıkan kral Dehak, her sabah canavarlarını insan beyniyle beslemek için iki genç insanı kurban ediyordu. Efsane, hekim kılığına girmiş üç cesur adamın, iki kurbandan birini, koyun beyniyle değiştirerek kurtardığını anlatır. Kurtulanlar dağlara kaçar ve o binlerce kaçaktan Kürt halkı meydana gelir. Dehak’ın saltanatının son yıllarında, on altı oğlu kurban edilen Kawa adında bir demirci, geriye kalan son oğlu kurban edilmek üzere kaçırıldığında isyan eder…

Bu efsanede, yazar “Buz kesmiş sözcükler ülkesi” adını verdiği bölümlerde, Kürdistan’ın yakın tarihine göndermede bulunur. Kürt dilinin yasaklandığı, inkâr edildiği, insanların ağızlarında donup kaldığı ülkeyi anlatır. Demirci Kawa ile zalim kralın öyküsü asırlardır, dünyanın, şehirlerin ve iktidarın uzağındaki Kürtlerin tarihinde varlığını sürdürmektedir.

Zilm didome, serhildan jî… û helbet efsane jî!

“21ê Adarê, Newroz, yekem roja sala nû û biharê. Mîrê beyabanê, qralê Qudsê, împaratorê 5. ê Îranê, Dehaqê ereb, di paca qesra xwe re li beriya Nînewa dinihêrt.”

Efsaneya neteweyî ya Kurdî Kawayê Hesinkar, serhildana wî ya li dij qralê zalim Dehaq ku 21ê Adarê, yekem roja sala nû dest pê kiriye bû roman. 21ê Adarê cejna millî a Kurdî ye û bi sedan salan e kurd wê pîroz dikin.

Di kitêba Sandrine Alexie de ku Ferhat Öztürk ji Fransî wergerandiye Tirkî, Efsaneya Kawa bi dema me ve hatiye girêdan, di beşên “Welatê peyvên qeşagirtî” de nivîskar dîroka Kurdistanê a nêz bi bîr tîne, rewşa welatê kurdan ku zimanê wan lê hatiye qedexekirin, nasnameya wan hatiye înkarkirin radixe ber çavan, ew welatê ku peyv di devê mirovên wê de dicemidin.

Zilm didome, serhildan jî… û helbet efsane jî!