- Êzdiyatî - Xebateke Sereke / Şerîf Derînce

Êzdiyatî - Xebateke Sereke

Nivîskar li hindek cihan ji devê kesê yekem diaxive û hindek caran jî kitêb ji devê kesê sêyem hatiye bilêvkirin. Em ji nivîsan fêm dikin ku nivîskar bi xwe li Kurdistanê geriyaye, bi gelek kesan re axiviye û lêkolînên bi berfirehî kirine. Ev kitêba hêja ya ku li ser tarîx, civak, bîr û bawerî û çandû heta radeyekê cografya û zimanê êzdiyan e, têra xwe xebateke akademîk e.

Mijara kitêbê, demeke gelek dirêj e, her wekî ku nivîskar bi xwe jî dibêje, bûye navenda hezaran guftugo û baweriyên nerast di derheqê êzdiyan de. Omerxalî bi vê xebatê hewl dide ku hinek pirs û aliyên êzdiyatiyê yên muhîm û aloz vekole û di derbarê strûktura civakî û rîtûelên dînî pêşkeşî xwedevanan bike...

***
... Agahiyên di kitêbê de, di van salên dawî de hatine berhevkirin û bi saya vê yekê jî gelekî aktûel in. Bê guman wekî ku Philip G. Kreyenbroek ku pisporê lêkolînên li ser êzdiyan e, dibêje dînê êzdiyatî hem ji aliyê akademîkan hem jî ji aliyê gelê Rojava ve heta dereceke mezin hatiye îhmal û piştguhkirin. Her çiqas di derbarê êzdiyan de taybetî bi zimanên wekî ingilizî, almanî û hwd de çend çavkanî hebin jî, kêmasiya kitêbeke wisa her hebû. Ji xeynî vê yekê, ûsluba nivîskarê û pisporiya wê di vê warê de jî taybetiyeke girîng dide vê xebatê. Taybetiyeke din jî ev e ku hetman ne wekî kitêbeke klasîk a li ser civakekê ye û lewma jî bi hesanî tê xwendin. Ji van taybetiyan muhîmtir jî ev e ku gelek bîr û boçûnên xelet û nerast di derbarê êzdiyan de tîne pêşberî mirov û em dibînin ku ev xeletî û nerastî îro jî didomin, taybetî di nav kurdên ne êzdî de.

Tunebûna vê kitêbê di Kurmancî de kêmasiyek bû û bê guman ev kêmasî bi wergereke hingî zimanê orîjînal, rewan û sivikziman ji holê rabûye. Heke mirov nezane ev kitêb di eslê xwe de bi ingilizî hatiye nivîsîn, mirov nikare bibêje ev kitêb werger e. Rewanbûna wergerê ji bi hişyarî hilbijartin û bikaranîna peyvan û sentaksê tê. Wergêr nakeve di xeletiya nebikaranîn an jî kêmkirina peyvên di etîmolojiya xwe de ne Kurdî ne û hingî kariye bi zimaneke sivik û zelal werger/venivîsandiye. ...
...
...Wergêr di vê kitêbê de eşkere dike ku zengîniya zimanê me benda werger, hişyarî, zîrekî û dilsozi ye. Kerem bikin….

Şerîf Derînce, Diyarname, 10.11.2007