EMÎRXANÊ LEPZÊRÎN Û KELA DIMDIM

Kela Dimdim û serhildana Emirxanê Lepzêrîn yek ji rûpelên zêrîn ê tarîxa kurd û Kurdistanê ye. Li ser vê serhildana ku yek ji nîşane û nimûneya herî mezin a xweragirtin û xweavakirina neteweyê kurd e, heta çend salên dawî bi zimanê kurdî zêde lêkolîn nehatine kirin, Kela Dimdimê bêhtir di çarçoveya folklor û edebiyata devkî de maye. Bereksê kurdî, hê wî çaxî (1609) çavkaniyên girîng ên farisî hene. Yek ji van “‘Alem Araya ‘Ebasî” ya Eskender Begê Turkmen Munşiyê Şah Ebas ku nivîskar bixwe di yekem dorpêçkirina Kela Dimdimê de pişikdar bûye. A duyem “Ruznameya Mela Celal” e ku nivîskar munecimê Şah Ebas e, pir nêzîkî wî ye û pê re pişikdarî gelek şeran bûye. Herdu jî wek romanên tarîxî dorpêçkirin û şerê kelê, xweragirtin û berxwedana Emîrxanê Biradostî pir xweş radixin ser rûpelan.

Elî Teter Nêrweyî ligel wergera beşên li ser şerê Kela Dimdim ên van herdu kiteban, pêdaçûyinek di mêjûya Sefewiyan de dike, berê me dide pêwendiya kurd û sefewiyan a berî şer, bi tafsîlat li ser hersê serhildanên Dimdim, komkujiyên piştî şer, guhertina demografya Kurdistanê û qirkirina Mukriyan disekine. Di beşa dawî a kitebê de kevintirîn beyta Dimdim a Feqiyê Teyran ku bi serhildanê re hevçerx e, beytek ji devera Dihokê û du stranên li ser Dimdim jî hene.