EDİRNE SUKÛTUNUN İÇ YÜZÜ

Celadet ve Kamiran Bedirxan kardeşlerin 1913’te daha 20’li yaşlardayken kaleme aldıkları “Edirne Sukûtunun İç Yüzü” adlı kitap Avesta Yayınları arasında Latin alfabesiyle yayımlandı. Metin Yüksel’in hazırladığı kitap Kürt kültürünün bu iki önemli aktörünün romantik gençlik yıllarına, dolayısıyla Kürt milliyetçiliğinin oluşum dönemine de ışık tutuyor. Şu ateşli satırlar kitaptan alınmıştır: “Edirne ne için sukût etmiştir sualinin cevabıyla, Osmanlılık ne için sukût etmiştir sualinin mukabili birdir.  Şu satırlarımızı okuyacak her hemdin, her hemvatana rica ederiz. Vatan aşkı aşkına, ruhaniyet-i iman namına büyük bir şehidin büyük kitabe-i mezarında mahkûk olduğu üzere (Olanlara girye, ölenlere rahmet değil) kalplerine kin ve intikam okusunlar!.. Okusunlar ki Osmanlılık kalsın, İslamlık payidar olsun.”

Edirne Sukûtunun İç Yüzü 1912-13 yıllarında vuku bulan Birinci Balkan Savaşında Edirne’nin Bulgarların eline geçişini anlatmaktadır. Bu savaşta Osmanlı İmparatorluğu, “tarihinin en süratli toprak kaybını yaşamıştır.” Celadet ve Kamiran Bedirxan gibi 20. yüzyıl Kürt siyasi ve kültürel tarihinde çok önemli roller oynamış iki şahsiyet tarafından kaleme alınmış olması, kitabı daha da ilginç kılmaktadır.

Doktor Abdullah Cevdet kitabı takdim ederken şunları belirtiyor: “Edirne Sukûtunun İç Yüzü” Türkiya’nın bâzû-yu himmetine açılmış bir nohut yakısıdır. Fakat bu yaranın ağzına sıkıştırılan nohut ateştendir. Bu ateş yarayı besleyecek ve Türkiya’ya yaşadığını ve altında ölüm tehdidi bulunduğunu aleddevam hissettirecektir.”

Kitêba Celadet û Kamiran Alî Bedirxan ‘Edirne Sukûtunun İç Yüzü’ (Rastiya Şerê Edîrne) ku di sala 1913an de li Stenbolê derketibû bi alfabeya latînî di nav Weşanên Avesta de careke din derket. Kitêba ku Metin Yüksel amade kiriye ji gelek aliyan ve balkêş e. Herdu bira ev kitêb di xortaniya xwe de, ew çax emrê wan dor 20 salan re bû, nivîsandine. Ji kitêbê diyar e ku encama xebatek wan a rojnamegeriyê ye. Ji naveroka wê bêhtir, nasnameya nivîskarên wê vê kitêbê girîngtir dike. Kitêb dema mirov nasnameya nivîskarên wê bide ber çav, ne tenê fikrên wan ên romantîk ên ciwaniyê nîşan dide, ew derheqê fikra millî ya Kurdî ya destpêke de jî rê li ber gelek dîtinên cuda vedike. Edirne Sukûtunun İç Yüzü behsa Şerê Balkanan ê Yekem dike ku di salên 1912-13an de pêk hatibû û Edîrne ketibû destê bulgaran. Di vî şerî de Împaratoriya Osmanî di demek kurt de erdekî mezin winda kiribû.